అక్షరటుడే, వెబ్‌డెస్క్‌: AIDS day | ప్రారంభంలో సంపన్న దేశాలకే పరిమితమైన ఎయిడ్స్ వ్యాధి మత్తు ఇంజెక్షన్ల వాడకం, స్వలింగ సంపర్క ధోరణుల కారణంగా ఇప్పుడు ప్రపంచవ్యాప్తంగా విస్తరించింది.
అభివృద్ధి చెందుతున్న, పేద దేశాలలో దీని విస్తృతి తీవ్రంగా పెరిగింది. ఈ వ్యాధిపై మునుపటి బజ్(గతంలో ఉన్నంత ప్రచారం) లేకపోవడంతో, ఇది చాప కింద నీరులా నిశ్శబ్దంగా వ్యాపిస్తోంది.
అందుకే, AIDS గురించి మరోసారి విస్తృతంగా మాట్లాడాల్సిన, ప్రజల్లో చైతన్యం తేవాల్సిన తక్షణ అవసరం ఉంది. నిపుణులైన వైద్యులు సూచిస్తున్న అంశాలు, అనుసరించాల్సిన మార్గాల గురించి తెలుసుకుందాం.
ముఖ్యంగా రిస్క్ గ్రూపులలో పెరుగుతున్న వ్యాప్తి వివిధ దేశాలలో HIV వ్యాప్తిని అరికట్టడానికి కొన్ని సామాజిక అంశాలు అడ్డంకులుగా మారుతున్నాయి.
స్వలింగ సంపర్కం లేదా ఇంజెక్షన్ ద్వారా డ్రగ్స్ వాడకంపై సామాజిక ఆమోదం లేనిచోట, ఈ వ్యక్తులు తీవ్ర వివక్షను ఎదుర్కొంటున్నారు.
దీనివల్ల వారు తమ గుర్తింపును, వ్యాధిని దాచిపెట్టుకుని చికిత్సకు ముందుకు రావడం లేదు. సెక్స్ వర్కర్లు, స్వలింగ సంపర్కులు, ఇంజెక్షన్ డ్రగ్స్ తీసుకునేవారు, ట్రాన్స్‌జెండర్ వ్యక్తులు , ఖైదీలు వంటి నిర్దిష్ట సమూహాలలో ఈ వైరస్ వేగంగా వ్యాపిస్తోంది.
ప్రపంచ గణాంకాలు: ప్రస్తుతం కొత్తగా సోకుతున్న HIV ఇన్ఫెక్షన్లలో ఆఫ్రికాలో 25 శాతం, మిగతా ప్రపంచంలో 80 శాతం వరకు పైన పేర్కొన్న రిస్క్ గ్రూపులలోనే నమోదవుతున్నాయి.
భారతదేశంలో పరిస్థితి: భారతదేశంలో కూడా ఈ రిస్క్ గ్రూపుల్లో HIV వ్యాప్తి సాధారణ జనాభా కంటే 15–17 రెట్లు అధికంగా ఉంది. తెలుగు రాష్ట్రాలలో HIV స్థితి (NACO 2023 అంచనాలు) జాతీయ ఎయిడ్స్ నివారణ సంస్థ (NACO) అంచనాల ప్రకారం, 2023 నాటికి భారతదేశంలో 25.44 లక్షల మంది HIV తో జీవిస్తున్నారు. జాతీయ సగటు (15–49 ఏళ్ల మధ్య ప్రతి వెయ్యి మందిలో ఇద్దరు – 0.20%) ఉంది.
మహారాష్ట్ర 3.90 లక్షలు (అత్యధికం), ఆంధ్రప్రదేశ్ 3.14 లక్షలు 0.62% (జాతీయ సగటు కంటే చాలా ఎక్కువ), తెలంగాణ 1.58 లక్షలు0.47% (జాతీయ సగటు కంటే ఎక్కువ).
2019లో ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో దేశంలోనే అత్యధికంగా 11,430 ఎయిడ్స్ మరణాలు నమోదయ్యాయి. అయితే, 2010తో పోలిస్తే 2023లో కొత్త ఇన్ఫెక్షన్లలో అత్యధిక తగ్గుదల (76.19%) ఆంధ్రప్రదేశ్‌లోనే ఉండటం కొంత ఊరటనిచ్చే విషయం.
2025లో HIV మళ్లీ పెరగడానికి ప్రధాన కారణాలు ఈ ఏడాది (2025) ప్రపంచవ్యాప్తంగా వచ్చిన పరిణామాలు HIV నియంత్రణ కార్యక్రమాలకు పెను సవాళ్లు విసురుతున్నాయి.
నిధుల సంక్షోభం: అమెరికా ప్రభుత్వం 4.3 బిలియన్ డాలర్ల నిధులను ఆకస్మికంగా నిలిపివేయడం వలన దిగువ, మధ్యస్థ ఆదాయ దేశాలలో HIV/AIDS సేవలకు తీవ్ర అంతరాయం కలిగింది.
ఈ నిధులు శాశ్వతంగా నిలిచిపోతే, 2029 నాటికి అదనంగా మరో 60 లక్షల కొత్త HIV కేసులు వచ్చే అవకాశం ఉందని UN AIDS హెచ్చరించింది. ప్రపంచవ్యాప్తంగా మరో 40 లక్షల మంది ఎయిడ్స్ సంబంధిత జబ్బులతో మరణించే ప్రమాదం ఉంది.
కఠిన చట్టాలు, ఆరోగ్య సేవలకు అడ్డంకులు: స్వలింగ సంబంధాలు, ట్రాన్స్‌జెండర్‌లు, డ్రగ్స్ వాడకాన్ని నేరాలుగా పరిగణిస్తూ కొన్ని దేశాలు కొత్త కఠిన చట్టాలు చేయడం వల్ల, రిస్క్ ఉన్న వ్యక్తులు చికిత్స కోసం ముందుకు రావడం లేదు. దీనివల్ల ఈ వ్యాధిగ్రస్తులకు ఆరోగ్య సేవలు అందించడం మరింత కష్టమవుతోంది.
2025 ప్రపంచ ఎయిడ్స్ దినోత్సవం నినాదం, పరిష్కార మార్గాలు: సంక్షోభాన్ని అధిగమిస్తూ, కొత్త మార్గంలో పయనిస్తూ’ (Overcoming Disruption – Transforming the AIDS Response).
AIDS day | నిపుణులు సూచిస్తున్న మార్గాలు:
అంతర్జాతీయ దాతృత్వ (సహాయ)సంస్థలు తగినన్ని నిధులను అందించాలి. వ్యాధి నివారణ కోసం కృషి చేస్తున్న కమ్యూనిటీలు కలిసి పనిచేయాలి.
మానవ హక్కుల పరిరక్షణ: మానవ సహజమైన లైంగిక ప్రవృత్తులను (సహజ స్వభావాలు) అర్థం చేసుకుని, ప్రపంచవ్యాప్తంగా మానవులందరి హక్కులను కాపాడాలి. దేశాల నాయకత్వాలు ఈ వ్యాధి నివారణపై నిబద్ధతతో వ్యవహరించాలి.
ఔషధాల అందుబాటు: ఎయిడ్స్ చికిత్స మందులను అందరికీ అందుబాటులోకి తీసుకురావాలి.
యవ్వనంలోకి అడుగుపెడుతున్న కొత్త తరాలకు అన్ని సామాజిక మాధ్యమాల ద్వారా సురక్షిత శృంగారం, కండోమ్ వాడకం గురించి విస్తృతంగా ప్రచారం చేసి, అవగాహన కల్పించాలి.
