అక్షరటుడే, వెబ్డెస్క్: Diwali | దీపావళి అనేది కేవలం దీపాల వరుస మాత్రమే కాదు.. అంతటా వ్యాపించిన చీకటిని చీల్చి, ఆశ, జ్ఞానం, శ్రేయస్సు అనే వెలుగును నింపే భారతీయ సంస్కృతికి ప్రతిబింబం.
ప్రతికూల శక్తులపై విజయం, దుఃఖంపై ఆనందం, అజ్ఞానంపై జ్ఞానం సాధించిన విజయానికి గుర్తుగా ఈ పండుగను హిందువులు Hindus, జైనులు Jains, సిక్కులు Sikhs, బౌద్ధులు Buddhists భక్తిశ్రద్ధలతో నిర్వహించుకుంటారు.
ఐదు రోజుల పాటు కొనసాగే ఈ పండుగలో ఉన్న ప్రతి రోజుకు ఒక ప్రత్యేకమైన కథ, విశిష్టత ఉందని చెప్పొచ్చు. దీపావళిని నిర్వహించుకోవడానికి గల పురాణ, చారిత్రక కథనాలని పరిశీలిస్తే..
నరకాసుర సంహారం (నరక చతుర్దశి): బ్రహ్మదేవుని వర గర్వంతో లోకకంటకుడిగా మారిన నరకాసురుడు Narakasura 16 వేల మంది రాజకుమార్తెలను బంధించి, దేవతలను, మునులను పీడించాడు.
విశిష్టత: ద్వాపర యుగంలో శ్రీకృష్ణుడు Lord Krishna తన భార్య సత్యభామ సహకారంతో నరకాసురుడిని సంహరించి, ఆ బంధీలను విడుదల చేశాడు. నరకాసురుడి పీడ విరగడైందన్న సంతోషంతో ప్రజలు మరుసటి రోజు (అమావాస్య) దీపాలు వెలిగించి సంబరాలు చేసుకున్నారు. ఈ రోజును నరక చతుర్దశి అంటారు. చీకటిని పారద్రోలడానికి, ఆనందాన్ని వ్యక్తం చేయడానికి బాణసంచా కాల్చే సంప్రదాయం మొదలైంది.
శ్రీరాముడి విజయం, అయోధ్యకు పునరాగమనం (రామాయణం): రావణాసురుడిని సంహరించి, 14 సంవత్సరాల వనవాసం పూర్తి చేసుకున్న శ్రీరాముడు.. సీతాదేవి, లక్ష్మణుడితో కలిసి అయోధ్యకు తిరిగి వచ్చారు.
విశిష్టత: తమ ప్రియమైన రాజు తిరిగి వచ్చినందుకు సంతోషించిన అయోధ్య ప్రజలు, ఆ అమావాస్య రాత్రి అంతా వెలుగుతో నింపడానికి దీపాలతో అలంకరించారు. ఇది ధర్మం అధర్మంపై, వెలుగు చీకటిపై సాధించిన విజయాన్ని సూచిస్తుంది.
లక్ష్మీదేవి ఆవిర్భావం (సముద్ర మథనం): అమృతం కోసం దేవతలు, రాక్షసులు క్షీర సాగరాన్ని మధించినప్పుడు, ధన త్రయోదశి రోజున లక్ష్మీదేవి, అమృత కలశంతో ధన్వంతరి, కల్పవృక్షం మొదలైన దివ్యశక్తులతో పాటు ఉద్భవించింది.
విశిష్టత: ఈ రోజు లక్ష్మీదేవిని పూజించిన వారికి సంపద, శ్రేయస్సు లభిస్తాయని విశ్వసిస్తారు. దీపావళి ప్రధానంగా లక్ష్మీపూజకు అంకితం అని చెప్పొచ్చు. ఉత్తరాది వ్యాపారులు ఈ రోజును కొత్త ఆర్థిక సంవత్సరంగా పరిగణిస్తారు.
Diwali | ఐదు రోజుల దీపావళి వేడుకలు
దీపావళి పండుగ festival ఆశ్వయుజ బహుళ త్రయోదశి నుంచి కార్తీక శుద్ధ విదియ వరకు ఐదు రోజుల పాటు జరుగుతుంది. పండుగ రోజు తిథి విశిష్టతలు.
1. ధన త్రయోదశి (ధన్తేరస్): ఆశ్వయుజ బహుళ త్రయోదశి నాడు పాల కడలి నుంచి లక్ష్మీదేవి ఆవిర్భావంచినట్లు ప్రతీతి. ఈ రోజున లక్ష్మీదేవి, కుబేరుడి పూజ. బంగారం, వెండి, పాత్రలు కొనడం శుభప్రదం.
ధన్వంతరి జయంతి: ఆయుర్వేద దేవుడైన ధన్వంతరి (Dhanvantari) ని పూజిస్తారు.
2. నరక చతుర్దశి Naraka Chaturdashi (చోటీ దీపావళి): ఆశ్వయుజ బహుళ చతుర్దశి నరకాసురుడి సంహరించినందుకు నిర్వహించుకుంటారు. తెల్లవారుజామున అభ్యంగన స్నానం చేసి, యమ ధర్మరాజుకు యమ దీపాన్ని వెలిగిస్తారు (అకాల మరణం నుంచి రక్షణ కోసం).
3. దీపావళి అమావాస్య Diwali Amavasya : ఆశ్వయుజ బహుళ అమావాస్య ప్రధాన పండుగ రోజు (లక్ష్మీపూజ). ప్రదోష కాలంలో లక్ష్మీదేవిని, విఘ్నేశ్వరుడిని పూజించి, దీపాలతో ఇంటిని అలంకరిస్తారు. దీపాన్ని లక్ష్మీదేవి స్వరూపంగా భావిస్తారు.
4. బలి పాడ్యమి Bali Padyami : దీనినే గోవర్ధన పూజకార్తీక శుద్ధ పాడ్యమిగా పేర్కొంటారు. విష్ణువుచే పాతాళానికి పంపబడిన బలిచక్రవర్తి తిరిగి భూమ్మీదకి వచ్చే రోజు.
గోవర్ధన పూజ Govardhana Puja : శ్రీకృష్ణుడు గోవర్ధన పర్వతాన్ని ఎత్తి గోపాలులను ఇంద్రుడి కోపం నుంచి కాపాడిన రోజు.
5. భగినీ హస్త భోజనం Bhagini Hasta Bhojan : (భాయ్ దూజ్) కార్తీక శుద్ధ విదియ సోదరీ సోదరుల అనుబంధానికి ప్రతీక. యముడు తన సోదరి యమున ఇంటికి వెళ్లిన రోజు. సోదరి చేతి భోజనం తింటే మృత్యు భయాలు తొలగుతాయని విశ్వాసం.
Diwali | ఇతర మతాలలో దీపావళి:
- జైనులు: మహావీరుడు మోక్షాన్ని (నిర్వాణం) పొందిన రోజుగా చెబుతారు. దీపాలు మహావీరుని దివ్య జ్ఞానాన్ని సూచిస్తాయి.
- సిక్కులు: ఆరవ గురువు గురు హర్గోబింద్ జీ, 52 మంది రాజులు మొగల్ చెర నుంచి విడుదలైన రోజును బందీ ఛోర్ దివస్గా నిర్వహించుకుంటారు.
- బౌద్ధులు: అశోక చక్రవర్తి బౌద్ధ మతాన్ని స్వీకరించిన రోజుగా కొందరు బౌద్ధులు నిర్వహించుకుంటారు.
దీపావళి పండుగ కేవలం దీపాలు, బాణసంచాకే పరిమితం కాదు. ఇది మన జీవితాల్లోని చెడును, అజ్ఞానాన్ని, అప్పులను తొలగించి, నూతన శుభాలు, శ్రేయస్సు, జ్ఞానాన్ని ఆహ్వానించే ఒక ఆధ్యాత్మిక ఉత్సవం. ప్రతి ఇంట, ప్రతీ మనసులో వెలుగులు నింపాలని కోరుకుంటూ ఈ పండుగను నిర్వహించుకుంటారు.
