అక్షరటుడే, న్యూఢిల్లీ: Kartavya Bhavan : సెంట్రల్ విస్టా (Central Vista) కింద మొదటి కామన్ సెక్రటేరియట్ (first Common Secretariat) అయిన కర్తవ్య భవన్–03 బుధవారం (ఆగస్టు 6) ను ప్రధాని నరేంద్ర మోదీ (Prime Minister Narendra Modi) ప్రారంభించనున్నారు. తద్వారా భారతదేశ పరిపాలనా మౌలిక సదుపాయాలను ఆధునికీకరించే దిశగా అడుగులు వేస్తున్నారు.
ప్రధాని మోదీ ప్రారంభించనున్న ఈ కొత్త భవనం ప్రతిష్ఠాత్మకమైన సెంట్రల్ విస్టా పునరాభివృద్ధి ప్రాజెక్టుకు మూలస్తంభంగా ఉన్న అనేక ప్రణాళికాబద్ధమైన కామన్ సెంట్రల్ సెక్రటేరియట్ (Common Central Secretariat – CCS) భవనాలలో మొదటిదిగా పేర్కొనవచ్చు. న్యూఢిల్లీ(New Delhi)లోని కర్తవ్య పథ్‌(Kartavya Path)లోని కర్తవ్య భవన్ – 03, ప్రభుత్వ సెంట్రల్ విస్టా పునరాభివృద్ధి ప్రణాళికలో ఒక ప్రధాన మైలురాయిగా భావిస్తున్నారు.
Kartavya Bhavan : కర్తవ్య భవన్ – 03 అంటే..
కర్తవ్య భవన్ – 03 (Kartavya Bhavan-03) అనేది కొత్త కామన్ సెంట్రల్ సెక్రటేరియట్ (CCS) పథకం కింద పూర్తయిన మొదటి భవనం. బహుళ మంత్రిత్వ శాఖలను ఒకే పైకప్పు కింద ఉంచడానికి రూపొందించబడిన ఆధునిక, ఇంటిగ్రేటెడ్ కార్యాలయ సముదాయాల నెట్‌వర్క్. ఇది సమర్థవంతమైన, పౌర-కేంద్రీకృత పాలన కోసం ప్రభుత్వం చేస్తున్న ప్రయత్నం. ఇది క్రమబద్ధీకరించబడిన, స్థిరమైన పరిపాలనా administrative కేంద్రం.
Kartavya Bhavan : ఇందులో ఉండబోయే శాఖలు..
1.5 లక్షల చదరపు మీటర్ల విస్తీర్ణంలో ఉన్న ఈ కాంప్లెక్స్ లో కీలకమైన మంత్రిత్వ శాఖలు, విభాగాల కార్యాలయాలను ఏర్పాటు చేయనున్నారు.
- హోం వ్యవహారాల మంత్రిత్వ శాఖ(Ministry of Home Affairs)
- విదేశాంగ మంత్రిత్వ శాఖ(Ministry of External Affairs)
- గ్రామీణాభివృద్ధి మంత్రిత్వ శాఖ(Ministry of Rural Development)
- సూక్ష్మ, చిన్న & మధ్య తరహా పరిశ్రమల మంత్రిత్వ శాఖ (Ministry of Micro, Small & Medium Enterprises – MSME)
- సిబ్బంది & శిక్షణ శాఖ (Department of Personnel & Training – DoPT)
- పెట్రోలియం & సహజ వాయువు మంత్రిత్వ శాఖ(Ministry of Petroleum & Natural Gas)
- ప్రధాన శాస్త్రీయ సలహాదారు కార్యాలయం(Office of the Principal Scientific Advisor)
ప్రస్తుతం, ఈ మంత్రిత్వ శాఖలలో చాలా వరకు శాస్త్రి భవన్, కృషి భవన్, ఉద్యోగ్ భవన్, నిర్మాణ్ భవన్ వంటి పాత భవనాలలో ఉన్నాయి. ఇవన్నీ కూడా 1950-70ల నాటి నిర్మాణాలు. వీటిలో ఆధునిక సౌకర్యాలు లేవు.
Kartavya Bhavan : కర్తవ్య భవన్ – 03 వివరాల్లోకి వెళ్తే..
కర్తవ్య భవన్ – 03 ని ఆధునిక హంగులతో నిర్మించారు. భద్రతకు మొదటి ప్రాధాన్యం ఇచ్చారు. దీని విశిష్ట లక్షణాలలో కొన్ని..
- సురక్షితమైన, ID-ఆధారిత యాక్సెస్ నియంత్రణతో IT-రెడీ వర్క్‌స్పేస్‌లు
- ఇంటిగ్రేటెడ్ ఎలక్ట్రానిక్ నిఘా, కేంద్రీకృత కమాండ్ సెంటర్
- డబుల్-గ్లేజ్డ్ ముఖ భాగాలు, రూఫ్‌టాప్ సోలార్ ప్యానెల్‌లు, సోలార్ వాటర్ హీటింగ్, అధునాతన HVAC వ్యవస్థలతో GRIHA-4 గ్రీన్ బిల్డింగ్ రేటింగ్ లక్ష్యం
- జీరో-డిశ్చార్జ్ వాటర్ సిస్టమ్ మురుగునీటిని శుద్ధి చేయడం, తిరిగి ఉపయోగించడం
- సేంద్రీయ వ్యర్థాలను కంపోస్టింగ్ చేయడంతో సహా అంతర్గత ఘన వ్యర్థాల నిర్వహణ
- ఈ-వెహికల్ ఛార్జింగ్ స్టేషన్లు, మార్గదర్శక వ్యవస్థతో 324 పజిల్ పార్కింగ్ స్లాట్‌లు
- శక్తిని ఆదా చేయడానికి పునరుత్పాదక డ్రైవ్‌లతో శక్తి-సమర్థవంతమైన లైటింగ్, లిఫ్ట్‌లు
- స్మార్ట్ ఎయిర్ కండిషనింగ్, మోషన్-సెన్సార్-ఆధారిత ఎనర్జీ ఆప్టిమైజేషన్
- వేడి, శబ్దాన్ని తగ్గించడానికి ప్రత్యేక గాజు కిటికీలు
రూఫ్‌టాప్ సోలార్ ప్లాంట్ మాత్రమే ఏటా 5.34 లక్షల యూనిట్లకు పైగా విద్యుత్తును ఉత్పత్తి చేస్తుందని భావిస్తున్నారు. అయితే సోలార్ వాటర్ హీటర్లు రోజువారీ వేడి నీటి అవసరాలలో నాలుగింట ఒక వంతు కంటే ఎక్కువ తీరుస్తాయి.
Kartavya Bhavan : దీనికి ఎందుకింత ప్రాధాన్యం అంటే..
2019లో ప్రారంభించబడిన సెంట్రల్ విస్టా ప్రాజెక్ట్, 21వ శతాబ్దపు పాలన అవసరాలను తీర్చడానికి లుటియెన్స్ ఢిల్లీ హృదయాన్ని పునఃరూపకల్పన చేస్తోంది. మంత్రిత్వ శాఖలను ఏకతాటిపైకి తీసుకురావడం ద్వారా, కర్తవ్య భవన్ వీటిని చేస్తుందని భావిస్తున్నారు. దీనిని అందుబాటులోకి తీసుకురావడం ద్వారా ఏర్పడే అంశాలు..
- మంత్రిత్వ శాఖల మధ్య జాప్యాలను తగ్గించడం
- సహకారాన్ని మెరుగుపరచడం
- కార్యాచరణ, నిర్వహణ ఖర్చులను తగ్గించడం
- ఉద్యోగుల సౌకర్యం, ఉత్పాదకతను పెంచడం
- వేగంగా, మరింత సమన్వయంతో కూడిన విధాన అమలును అందించడం
Kartavya Bhavan : ప్రస్తుతం ఉన్న భవనాలను ఏమి చేస్తారంటే..
పాత మంత్రిత్వ శాఖ భవనాలను పునర్నిర్మిస్తారు. ఉత్తర, దక్షిణ బ్లాక్‌లను జాతీయ మ్యూజియంలుగా మార్చుతారు. కేంద్ర గృహనిర్మాణం, పట్టణ వ్యవహారాల మంత్రి మనోహర్ లాల్ ఖట్టర్ కర్తవ్య భవనాన్ని “స్థిరమైన పాలన మౌలిక సదుపాయాల నమూనా”గా అభివర్ణించారు. దాని పర్యావరణ స్పృహ రూపకల్పన, కార్యాచరణ సామర్థ్యాన్ని హైలైట్ చేశారు.